Kandidatski status za EU imaju Crna Gora koja je do sada otvorila najviše pregovaračkih poglavlja – 12, od kojih su dva privremeno zatvorena, Srbija koja je otvorila pregovore o pristupanju, Makedonija koja šest godina pokušava da otvori pregovore o otvaranju pristupnih pregovora i Albanija koja je taj status stekla u junu 2014. godine. Od država Zapadnog Balkana jedino Bosna i Hercegovina i Kosovo imaju status potencijalnog kandidata i niti jedno nemaju još uvijek na snazi ni Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) što je preduvjet za podnošenje aplikacije za članstvo u EU – sticanje kandidatskog statusa.
Nakon što je Evropska komisija objavila najnoviji izvještaj o napretku država Zapadnog Balkana i Turske na putu u EU Anadolu Agency (AA) donosi pregled stanja u kojem se trenutno nalaze Crna Gora, Srbija, Makedonija, Albanija, Bosna i Hercegovina i Kosovo na evropskom putu.
Kandidatski status za EU imaju Crna Gora koja je do sada otvorila najviše pregovaračkih poglavlja – 12, od kojih su dva privremeno zatvorena, Srbija koja je otvorila pregovore o pristupanju, Makedonija koja šest godina pokušava da otvori pregovore o otvaranju pristupnih pregovora i Albanija koja je taj status stekla u junu 2014. godine.
Od država Zapadnog Balkana jedino Bosna i Hercegovina i Kosovo imaju status potencijalnog kandidata i niti jedno nemaju još uvijek na snazi ni Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) što je preduvjet za podnošenje aplikacije za članstvo u EU – sticanje kandidatskog statusa.
Za Bosnu i Hercegovinu se navodi kako država kao potencijalni kandidat ima evropsku perspektivu kao i ostale države Zapadnog Balkana. Evropska komisija konstatira kako je država i dalje u zastoju na svom putu ka evropskim integracijama, a Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) još uvijek nije stupio na snagu.
Neophodno je da se lideri Bosne i Hercegovine nakon oktobarskih općih izbora odlučno angažiraju na planu sveobuhvatnih reformi, konstatira Evropska komisija, uz napomenu da oni treba da rješavaju socio-ekonomske probleme građana te da poboljšaju efikasnost i funkcionalnost institucija na svim nivoima vlasti, kao i međusobnu koordinaciju, što je neophodno za napredovanje na putu EU integracija.
Kada je u pitanju Srbija navodi se da je reformski zamah “ponovo oživio”. Evropsko vijeće je u junu 2013. godine odlučilo da otvori pregovore o pristupanju, tako da je prva međuvladina konferencija o pristupnim pregovorima Srbije održana u januaru 2014. godine.
Navodi se da su pristupni pregovori trenutno u toku. Traje i analitički pregled aquisa (pravna stečevina EU) ili skrining proces, a planirano je da on bude okončan u martu naredne godine.
Srbija je država sa statusom kandidata: aplikaciju za članstvo je podnijela 2009., a kandidatski status dobila u martu 2012. godine. Dijalog između Beograda i Prištine, uz posredovanje EU, pokrenut je u martu 2011. godine. U aprilu 2013. godine Beograd i Priština su postigli prvi sporazum o principima koji uređuju normalizaciju odnosa. Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) stupio je na snagu 1. septembar 2013. godine.
U Crnoj Gori je otvoreno 12 pregovaračkih poglavlja od kojih su dva privremeno zatvorena. Proces skrininga završen je u maju 2014. godine. Poglavlja koja se tiču vladavine prava, poglavlje 23. – pravosuđe i osnovna prava i 24 – sloboda i sigurnost otvorena su u decembru 2013. godine, nakon što je Crna Gora usvojila sveobuhvatne akcione planove za ova poglavlja.
Crna Gora ima status kandidata. Aplikaciju je podnijela 2008., a dobila status kandidata 2010. godine. Pregovori o pristupanju otvoreni su u junu 2012. godine.
Da bi otvorila pristupne pregovore Albanija će trebati da konsolidira i pojača reformu u ključnim prioritetnim oblastima, posebno u pogledu vladavine prava. I vlast i opozicija, ocjena je Evropske komisije imaju odgovornost da osiguraju da se politička debata odvija prvenstveno u Parlamentu te da doprinesu stvaranju uvjeta za njegovo ispravno funkcionisanje.
Albanija je država kandidat za EU. Aplikaciju za članstvo podnijela je 2009. godine, a kandidatski status joj je dodijeljen u junu 2014. godine. To je učinjeno na osnovu ocjene Evropske komisije da je Albanija nastavila da provodi i jača reforme, naročito u oblasti pravosuđa i borbe protiv organizovanog kriminala i korupcije. Rad na ovim pitanjima se nastavlja, uz obimne akcije protiv organizaovanog kriminala povezanog s neovlaštenim prometom drogama.
Evropska komisija šest godina uzastopno preporučuje otvaranje pristupnih pregovora za Makedoniju. Evropsko vijeće o tome još nije donijelo odluku. Evropska komisija naime, smatra da bi, da su u toku skrining i diskusije Vijeća o okviru za pristupanje, ovaj proces doprinjeo stvaranju uvjeta za pronalaženje dogovornog i uzajamno prihvatljivog rješenja problema u vezi sa imenom države s obzirom da se u dokumentima navodi – Bivša Jugoslovenska Republika Makedonija.
Makedonija je država kandidat za EU od 2005. godine. Konstatuje se da država nastavlja dostatno ispunjavati političke kriterije te da je dosegla visok nivo usaglašenosti sa pravnom stečevinom Evropske unije. Evropska komisija i dalje preporučuje otvaranje pristupnih pregovora, ali i žali zbog koraka unatrag koji su se desili tokom proteklih godina. Neophodno je, ocjenjeno je, odlučno djelovanje na rješavanju problema povećane politizacije i sve većih nedostataka u pogledu neovisnosti sustva i slobode izražavanja, kako bi se preporuka mogla održati i u narednim godinama. Evropska komisija naglašava kako i vlast i opozicija imaju odgovornost osigurati da se politička debata odvija prvenstveno u Parlamentu te da doprinese stvaranju uvjeta za njegovo ispravno funkcionisanje.
Za Kosovo se navodi da kao potencijalni kandidat dijeli evropsku perspektivu s ostatkom regiona Zapadnog Balkana. Dijalog između Beograda i Prištine, uz posredovanje EU, pokrenut je u martu 2011. godine. Prvi sporazum o principima koji uređuju normalizaciju odnosa između Beograda i Prištine su postigli u aprilu 2013. godine. Pregovori s Kosovom o Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju su zaključeni, a Sporazum je parafiran u julu 2014. godine.
